کیست پستان ، کیسه های پر شده با مایع در داخل سینه هستند. آن ها معمولا غیر سرطانی ( خوش خیم ) می باشند. گاهی یک یا چند کیست در پستان های شما نمایان می شود. عمدتا کیست های پستان به درمان نیاز ندارند ، مگر در مواردی که کیست بزرگ بوده و برای فرد آزار دهنده باشد. اگرچه کیست های سینه می تواند در زنان در هر سنی پدیدار شود ، اما طبق آمار به دست آمده باید اشاره داشت که این کیست ها اغلب در زنان قبل از یائسگی ؛ یعنی معمولا زیر 50 سال ، بیشتر مشاهده می شوند. البته لازم به ذکر است که ابتلا به کیست های سینه ، در زنانی که تحت هورمون درمانی قرار گرفته اند ؛ بعد از دوره یائسگی اتفاق می افتد. دکتر کامران دولتشاهی ، بهترین جراح سینه در اصفهان ، اطلاعات کاملی را پیرامون این موضع در اختیارتان قرار داه است.
کیست پستان چیست؟
یکی از شرایط غیر سرطانی است که برای سینه بانوان به وجود می آید. به یاد داشته باشید که کیست ها ممکن است که در یک سینه و یا هر دو به وجود بیاید. تا به حال دلیلی برای رویش این موارد در پستان زنان پیدا نشده است و عموما بر این باورند که به طور طبیعی رشد خواهند کرد. بافت سینه به نحوی است که در تمامی سنین در حال تغییر و رشد می باشد. به ویژه با تغییر میزان هورمون های زنان دچار تغییر می گردد.
به طور معمول کیست پستان در میان خانم های یائسه احتمال پیدایش بیشتری دارد. اما این بدان معنا نمی باشد که در دیگر بانوان این بیماری به وجود نخواهد آمد. بلکه تنها در این گروه میزان ریسک ابتلا را افزایش می دهد. حتی در خانم هایی که بعد از یائسگی بایستی هورمون درمانی داشته باشند ممکن است که درون سینه خود شاهد تغییراتی شوند که بهتر است سریع به بهترین جراح سینه در اصفهان مراجعه کنند.
چه عواملی موجب بروز کیست سینه می شود ؟
در آناتومی ساختاری پستان عمدتا از غدد ، چربی و بافت های همبند تشکیل شده است. افزایش سایز غدد و بافت ها همبند می تواند موجب انسداد مجاری شیر شوند. در پی این اتفاق ممکن است که مجرای شیر بزرگ شده و تمام حجم آن با مایع پر شده باشد و به دنبال آن کیست پستان به وجود بیایند. میکروکیست را به کیست های اطلاق می کنند که ریز بوده و قابل تشخیص نخواهند بود و در مقابل ماکروکیست را به گروهی می گویند که کیست ها بزرگتر شده و قابل لمس هستند. در واقع علت تشکیل و به وجود آمدن دقیق این کیست ها در پستان مشخص نشده است اما مواردی مانند هورمون ، علل روانی و محیطی یا حتی تغذیه از مواردی باشد که باعث به پدیدار شدن این موارد بشوند.
چه زمان باید توسط پزشک معاینه شویم ؟
بافت نرمال پستان ، اغلب گره گره و برآمده است. ولی اگر شما متوجه برآمدگی جدیدی شدید که ثابت بوده و از بین نمی رود ، یا بعد از یک یا دو چرخه قاعدگی بزرگتر و مقاوم تر می شود ، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر متوجه تغییرات جدید پوستی در یک یا هر دو پستان خود شدید نیز باید سریعا به پزشک جراح سینه مراجعه نمایید.
آیا کیست پستان نگران کننده است ؟
هرچند برآمدگی ها در پستان ، احتمالا نشانه وجود کیست هستند ؛ اما چندان جدی نمی باشند. ولی با این وجود توصیه می شود که به محض پیدایش هر گونه برآمدگی در سینه هایتان ؛ فورا به منظور کنترل مشکلات پایه ، به پزشک متخصص بیماری های پستان مراجعه کنید. وقتی وجود کیست تائید شد ، اقدام دیگری مورد نیاز نخواهد بود ؛ البته کنترل دقیق سینه ها جهت احراز وجود برآمدگی های دیگر ، غیر از موارد موجود که قبلا وجود آن ها تشخیص داده شده است ؛ الزامی می باشد.
تشخیص کیست پستان
تشخیص کیست سینه غالبا شامل آزمایش پستان ، تست های تصویر برداری ؛ مثل سونوگرافی پستان یا ماموگرافی و نمونه برداری از پستان می باشد.
آیا کیست های پستان باید نمونه برداری شوند ؟
پزشک متخصص ، معمولا از سونوگرافی برای آزمایش کردن کیست یا تومور واقع در ناحیه عمیق در بدن استفاده می کند. تصویر برداری سونوگرافی نشان می دهد که آیا برآمدگی ؛ توخالی ، پر شده با مایع یا تجمعی از سلول ها می باشد. در برخی موارد ، پزشک درخواست نمونه برداری می دهد که در طی آن بخشی از برآمدگی یا سلول هایی از آن ، جهت انجام بررسی های آزمایشگاهی برداشته می شود.
یک کیست چگونه از یک تومور قابل تشخیص است ؟
تومورها و کیست ها ؛ دو ماهیت کاملا متفاوت هستند. یک کیست ، کیسه ای می باشد که با هوا ، مایع یا مواد دیگر پر شده است. کیست ؛ می تواند در بخشی از بدن از قبیل استخوان ها ، اندام ها و حتی بافت های نرم شکل بگیرد. اما تومور ، یک توده ناهنجار از بافت یا تورم می باشد. تومور نیز مانند کیست ، می تواند در هر بخشی از بدن تشکیل شود.
علائم کیست پستان
کیست های پستان ، در یک یا هر دو پستان یافت می شوند. علائم و نشانه های کیست شامل موارد زیر می باشد :
- وجود یک برآمدگی بیضی شکل یا گرد و صاف که به راحتی قابل حرکت دادن است و در عمده موارد البته نه همیشه ، خوش خیم است ؛ بیانگر وجود کیست پستان است.
- تخلیه از نوک پستان که به صورت مایعی شفاف ، زرد یا قهوه ای تیره است ؛ از دیگر علائم کیست پستان به شمار می رود.
- احساس درد یا حساس شدن در ناحیه برآمدگی در پستان ، نیز از جمله علائم کیست پستان محسوب می شود.
- یکی دیگر از علائم وجود کیست پستان ، افزایش اندازه برآمدگی پستان درست قبل از دوره قاعدگی می باشد.
- کاهش اندازه برآمدگی و برطرف شدن دیگر علائم بعد از قاعدگی ، نیز می تواند بر وجود کیست پستان دلالت داشته باشد.
در این جا باید خاطر نشان شد که داشتن کیست پستان ، خطر سرطان پستان را افزایش نمی دهد. اما توجه داشته باشید که داشتن کیست پستان ؛ یافتن برآمدگی های جدید در پستان و دیگر تغییراتی که باید توسط پزشک متخصص بیماری های پستان ، مورد ارزیابی قرار گیرند را دشوارتر می کند.
علل تشکیل کیست پستان چیست ؟
زنان باید به خاطر داشته باشند که کیست های پستان ، سرطانی نبوده و نمی توانند سرطانی شوند. علت تشکیل کیست های سینه ، نامعلوم است. به طور کلی توصیه می شود که چنانچه وارد دوره یائسگی شده اید ، به محض مشاهده برآمدگی در سینه های خود نگران نشوید. زیرا کیست ها ، یک مشکل پزشکی جدی محسوب نشده و نمی توانند به عنوان خطر سلامت جدی به شمار آیند.
چه کسانی دچار کیست پستان می شوند ؟
کیست های پستان ، تقریبا در نیمی از زنان به وجود می آیند. این کیست ها می توانند در هر سنی تشکیل شوند ، ولی احتمال به وجود آمدن آن ها در زنانی که در حال سپری کردن دهه سوم و چهارم زندگی خود هستند بیشتر است. لازم به ذکر است که تشکیل کیست سینه در دوره پس از یائسگی کمتر است. البته باید اشاره داشت در زنانی که پس از دوره یائسگی ؛ تحت هورمون درمانی قرار می گیرند ، احتمال تشکیل کیست های پستان افزایش می یابد. ناگفته نماند در برخی موارد ، مردان نیز گرفتار سرطان پستان یا مشکلات دیگر مربوط به این اندام می شوند ؛ ولی احتمال تشکیل کیست پستان در آن ها بسیار ضعیف بوده و در موارد بسیار نادر رخ می دهد.
چگونه می توان علائم تغییرات سینه فیبروکیستیک را کاهش داد ؟
متاسفانه هنوز پاسخ مشخص و دقیقی در این خصوص به دست نیامده است ، ولی پیشنهاد می شود که :
- مصرف نمک را کاهش دهید.
- در صورت نیاز از ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید.
- یک رژیم غذایی سالم را دنبال کنید.
- به اندازه کافی استراحت نمایید.
- حتما ورزش کنید.
درمان کیست پستان
اگر بتوان تمام مایع موجود در کیست را در طول روند درمان ، از داخل کیست خارج کرد ؛ خواهیم دید که پس از آن ، برآمدگی به وجود آمده در پستان به طور کامل ناپدید شده و علائم ناشی از کیست بهبود می یابند. با این وجود در برخی کیست های پستان ، باید مایع را بیش از یکبار تخلیه کرد ؛ چرا که تشکیل کیست های جدید یا بازگشت آن ها به طور متداول اتفاق می افتد. لذا چنانچه یک کیست در طول دو تا سه چرخه قاعدگی ، ماندگار بوده و رشد کرده و بزرگتر شود ، بسته به نظر پزشک معالج و برای ارزیابی بیشتر باید تحت یکی از روش های درمانی زیر قرار گیرید.
هورمون درمانی
ولی به دلیل اهمیت عوارض جانبی احتمالی ، قرص های ضد بارداری و دیگر روش های هورمون درمانی ؛ از قبیل تاموکسیفن ، تنها برای زنان دارای علائم شدید توصیه می شود.
جراحی برداشت کیست پستان
جراحی برای برداشتن کیست های پستان ، تنها در صورت وجود پیامدهای غیرعادی ؛ الزامی می باشد.
جراحی تنها در صورتی توصیه می شود که یک کیست پستان ، در ماه های متوالی ، برگشت داشته و باعث آزردگی فرد شود یا کيست سینه ، حاوی مایع توأم با خون بوده و علائم نگران کننده ای را نشان دهد.
آیا کیست های سینه باید برداشته شوند ؟
کیست سینه ؛ را می توان با استفاده از سونوگرافی ، ماموگرام یا نمونه برداری از کیست با سوزن ؛ مورد بررسی و کنترل قرار داد. برای کیست های ساده ( یعنی کیست هایی که با مایع پر شده و هیچ گونه علائمی را به همراه ندارند ) که در سونوگرافی سینه و بعد از مکش با سوزن ریز ، بی خطر بودن آن ها تائید شده است ؛ هیچ درمانی مورد نیاز نمی باشد. کیست های بدون درد و خوش خیم ، اغلب به صورت خودبه خود و به مرور زمان و بدون نیاز به درمان از بین می روند. اگر برآمدگی ها در طول زمان ، تداوم داشته یا باعث بروز درد شده و احساس های مختلفی را در فرد ایجاد کنند ؛ باید توسط پزشک معاینه شده و در صورت صلاحدید ایشان و برای توقف یا کاهش درد غالبا بهتر است که برداشته شوند.
یک کیست چگونه از سینه برداشته می شود ؟
اگر پزشک در زمان تشخیص ، تمام مایع داخل کیست را بیرون بکشد ، برآمدگی پستان شما محو می شود و علائم آن فروکش می کند. در برخی کیست ها ، روند مکش مایع باید بیش از یک بار انجام شود. توجه داشته باشید که تشکیل کیست های جدید یا عود کیست های قدیمی ، رایج می باشد.
انواع کیست پستان
در واقع کیست های سینه را به دو دسته تقسیم می کنند.
کیست ساده : این نوع کیست اغلب بدون خطر بوده و دارای دیواره ای نازک و قابل انعطاف می باشد که درون این کیست ها پر از مایع می باشد.
کیست کمپلکس : این نوع از کیست ها قابل لمس بوده و اغلب منسجم و خالی از مایع می باشند. دیواره این کیست ها ضخیم بوده و مرز مشخصی ندارند به همین دلیل نیاز به آزمایش و بررسی برای تشخیص دقیق دارند.
انواع کیست سینه از نظر اندازه
همانطور که بیان شد کیست ها انواع مختلفی دارند . کیست ها را از نظر اندازه نیز تقسیم بندی می کنند. کیست پستان از نظر اندازه به دو دسته میکرو کیست ها و ماکرو کیست ها تقسیم می شود. ممکن است افراد یک یا چند کیست در پستان داشته باشند. کیست ها به شکل توده های گرد و یا بیضی شکل و با لبه های متمایز دیده می شوند. کیست ها اغلب به صورت بادکنک های پر آب درون بافت سینه احساس می شوند. کیست های پستان اغلب در سنین 35 تا 50 سالگی و قبل از یائسگی شایع می باشد. اما باز هم ممکن است در هر سنی در بانوان دیده شود. در بیشتر مواقع این کیست ها جای نگرانی ندارد و بعد از دوران یائسگی ناپدید می شوند.
میکروکیست ها ( Microcysts ) : این کیست ها کوچک بوده و قابل لمس نیستند ، اما ممکن است در انجام آزمایش های تصویری مانند سونوگرافی یا ماموگرافی قابل مشاهده باشند.
ماکروکیست ها ( Macrocysts ) : این نوع از کیست ها به قدری بزرگ هستند که به راحتی قابل لمس بوده و احساس می شوند. معمولا در حدود 2.5 الی 5 سانتی متر می توانند رشد کنند. این نوع از کیست ها معمولا به دلیل بزرگ بودن به بافت های پستان فشار می آورند و موجب ایجاد درد و ناراحتی در افراد می شوند.
هنوز هیج دلیل قطعی برای کیست سینه ها شناخته نشده است اما برخی بررسی ها و شواهد نشان می دهد که وجود استروژن اضافی در بدن می تواند بافت های سینه را تحریک کرده و موجب بروز کیست در سینه ها شود.
پیشگیری از کیست پستان
- لازم است از سوتین های مناسب استفاده نمایید.
- داشتن ورزش و پیاده روی به صورت روزانه
- داشتن رژیم غذایی مفید و سالم می تواند از بروز بسیاری از بیماری ها پیشگیری نماید و یا موجب بهبودی روند تسریع درمان و کاهش درد های ناشی از بیماری شود.